Al maanden ben ik aan het kwakkelen met mijn gezondheid. Eerder dit jaar belandde ik op de Eerste Hart Hulp met pijn op de borst (bleek hyperventilatie te zijn), ik heb een ontsteking in mijn voet, chronische hoofdpijn, ben vaak misselijk en vrijwel continu moe. Op aanraden van mijn omgeving ging ik toch maar even naar de huisarts, die het ook niet helemaal wist. Een uitgebreide bloedtest bood evenmin duidelijkheid.

Duidelijk signaal

Eigenlijk wist ik dat ook wel. Al mijn klachten zijn simpelweg een manier van mijn lichaam om mij duidelijk te maken dat ik te hard werk, te veel van mezelf verg en me te druk maak, over alles. Die pijn op mijn borst gaf me hetzelfde signaal al. Zolang ik me kan herinneren heb ik een permanent gevoel van stress. Als zzp’er en kostwinner maak ik me altijd zorgen over werk: de afgelopen jaren zijn de opdrachten gestaag mijn kant op gekomen, maar wie zegt me dat dat zo blijft? Waarom zou dit niet het moment zijn dat mijn opdrachtgevers me collectief zat zijn en me de deur wijzen? Voordat je het weet is het winter en lig ik in een kartonnen doos onder de brug. In de tussentijd heb ik stress over te véél werk,

want iedereen trekt aan me en krijg ik alles wat ik moet doen wel op tijd af?

Zorgen om zoon

Ook ben ik permanent gespannen om mijn zoon. Nu heeft hij dan even vakantie, maar zijn extreem hoge IQ in combinatie met ADD maakt zijn schoolcarrière er, zeg maar, niet makkelijker op. Ik moet er 24/7 bovenop zitten en het is een constante zorg of hij het allemaal wel redt. Hij is daarnaast ook nog eens lekker aan het puberen en zijn grenzen aan het verkennen, waardoor ik me opvreet van de spanning als hij op pad is met zijn vrienden of alleen in de trein zit naar god weet waar.

Altijd bang gebleven

Vorig jaar heb ik een paar keer truffeltherapie gedaan. Voor de duidelijkheid: dat is niet je sores vergeten door een week lang te leven op tagliatelle met zwarte truffel of patat met verse truffelmayonaise, maar een psychadelische ervaring onder deskundige begeleiding. Daarmee kun je nare patronen doorbreken en psychische klachten, zoals angst, depressieve gevoelens of een dreigende burn-out, verlichten. Tijdens een van die sessies kwam heel duidelijk naar boven waar mijn permanente stress eigenlijk vandaan komt: ik ben heel jong en plotseling mijn vader verloren en daarna ben ik eigenlijk altijd bang gebleven voor naderend onheil. Ik heb immers aan den lijve ondervonden hoe ineens, totaal onverwacht, het noodlot kan toeslaan. Dan kun je daar maar beter op bedacht zijn, toch? Onbewust heb ik mezelf wijsgemaakt dat dat noodlot dan beter te handelen is.

Lezen over stress

In de loop der jaren ben ik veel over stress gaan lezen. Niet alleen wilde (en wil) ik het dolgraag bij mezelf oplossen, ik vind het ook een mateloos interessant onderwerp omdat ik oprecht geloof dat het de grootste sluipmoordenaar van deze tijd is, voor heel veel mensen. We jongleren allemaal met werk, gezin, vrienden en ouders die ineens meer zorg nodig hebben, en van de gemiddelde nieuwsuitzending op tv word je nou ook niet bepaald relaxter. Daarnaast hebben we een pandemie van twee jaar achter de rug, die ons volgens psychologen angstiger en gestrest heeft gemaakt.

Stress = status

Het grote probleem bij stress is het chronische karakter ervan. Kortdurend is het namelijk helemaal geen probleem. Dat is een heel natuurlijke reactie op mogelijk gevaar en zet ons aan tot extra actie. Het zorgt er in de praktijk ook voor dat we ons beter kunnen concentreren. Maar als stress langer duurt, zoals bij mij, wordt dat blijkbaar het nieuwe normaal. Het zorgt ervoor dat je energie en reserves van je lichaam opraken. Niet alleen loop je een grotere kans op hartproblemen en depressie, ook je bijnieren kunnen uitgeput raken. En door de te grote hoeveelheid cortisol (het stresshormoon) in je bloed kun je meer (buik)vet krijgen. Mogelijk eveneens op het menu: een hoge bloeddruk en/of last van je maag en darmen. Of zoals bij mij: altijd die knallende koppijn en gekmakende vermoeidheid.

Vicieuze cirkel

Het stomme is dat ik precies het verkeerde doe om van de stress af te komen: ik ga nóg harder werken (dan kan ik in elk geval mijn rekeningen blijven betalen en blijft die doos onder de brug nog wat langer toekomstmuziek) en neem daardoor nóg minder tijd om te ontspannen. En juist dat laatste is essentieel om stress de das om te doen. Kortom: een dramatische vicieuze cirkel. Zie daar maar eens uit te komen. Er wordt zelfs bijna van ons verwacht dat we te veel hooi op ons vork nemen. Als iemand vraagt hoe het met je gaat, is ’druk’, of liever nog ’druk, druk, druk’ het gewenste antwoord. Stress = status.

Verslaafd

Je kunt ook echt verslaafd zijn aan stress, heb ik geleerd. Neurowetenschappers stellen dat stress een natuurlijke high kan veroorzaken door de aandacht- en opwindingscentra in het zenuwstelsel te activeren. Het stresshormoon cortisol maakt de hersenen gevoeliger voor dopamine, een neurotransmitter die ons het gevoel van genot en tevredenheid geeft. En als we dat gevoel krijgen, willen we er natuurlijk meer van, ook al weten we heus wel dat het slecht voor ons is. Het is niet voor niets dat boeken die ons vertellen hoe we stressvrij en dolgelukkig door het leven huppelen, nog altijd als zoete broodjes over de toonbank gaan. En eerlijk is eerlijk, ik ben het ook zat, die voortdurende hyperalertheid. Ik wil verlichting! Relaxt zijn.