App helpt piloot met suikerziekte: ’Niet langer verplicht aan de grond’
Door YTEKE DE JONG
SCHIPHOL – Piloten met diabetes kunnen dankzij strenge controle en nieuwe medische inzichten weer veilig de lucht in, zo stellen artsen. De groep vliegers met suikerziekte is groeiende, maar verliest nu nog zijn baan als er diabetes wordt vastgesteld op latere leeftijd. De VNV is in gesprek over aanpassing van de regels.
Piloot Richard Helsdingen leest zijn suikerwaardes voor en tijdens het vliegen uit via zijn telefoon. Ⓒ MICHEL VAN BERGEN
Richard Helsdingen is van huis uit F-16-piloot, en stapte in 2011 over naar de burgerluchtvaart en werd Boeing 737-vlieger bij TUI. „Tijdens mijn carrière bij Defensie had ik nergens last van, maar op een gegeven moment had ik ernstige vermoeidheidsklanten bij TUI. Het bleek suikerziekte te zijn, en dat zou einde carrière betekenen.”
In de wet staat dat als je insuline als medicijn gebruikt geen piloot kunt zijn in Nederland. Het vliegverbod is ontstaan uit het feit dat een piloot met suikerziekte minder reactievermogen kan hebben als de bloedsuikerspiegel te laag is. Dat werd als een te groot risico gezien door de Nederlandse overheid.
Er waren ten tijde van Helsdingens diagnose al landen waar het wel was toegestaan om met diabetes te vliegen. Met luchtvaartmaatschappij TUI vond hij een oplossing. „TUI heeft me de kans gegeven om te blijven vliegen. Bij de Britse tak kon ik wel aan het werk, omdat daar in 2012 onder specifieke voorwaarden vliegen met diabetes al werd toegestaan. Maar niet iedereen heeft de mazzel om bij zo’n werkgever te zitten. Er staan ook piloten aan de kant.” De Nederlandse tak van TUI dus geen piloten met diabetes inzetten, omdat de vliegtuigen in Nederland geregistreerd staan. Dan geldt Nederlandse wetgeving.
De groep piloten met de ziekte groeit, omdat diabetes steeds vaker voorkomt. Momenteel staan er ongeveer twintig piloten aan de kant, en dezelfde situatie speelt ook bij de luchtverkeersleiders. Suikerpatiënten kunnen wel aan de slag in andere transportmiddelen op de weg, rails of het water.
Meer onderzoek
De Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers is al jaren bezig met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en de Inspectie van Leefomgeving en Transport om te komen tot een andere aanpak. Die stelde een paar jaar geleden nog dat het niet veilig zou zijn om piloten met suikerziekte achter de stuurknuppel te zetten.
„Er is meer onderzoek gedaan waaruit blijkt dat het veilig en verantwoord is onder andere doordat de controle preciezer en makkelijker is. We kunnen in Nederland toe naar de Britse aanpak. De extra kosten vallen hoofdzakelijk binnen de basiszorg, sommige onderdelen zijn voor rekening van de piloot. Niet alleen wij zien geen reden meer om dit niet toe staan, er is breed draagvlak in de medische wereld en bij luchtvaartpartijen voor het implementeren van de Britse werkwijze in Nederland.”, aldus een zegsman van de VNV. Ook in Oostenrijk, Ierland, de Verenigde Staten, Israël, Australië en Canada mogen piloten met diabetes vliegen.
Uit dat onderzoek blijkt dat in de afgelopen tien jaar geen enkel diabetes-gerelateerd incident gemeld is en dat het ruimschoots binnen de geldende internationale veiligheidsnorm zit, zegt internist Marelise Eekhoff tegen De Telegraaf. Zij deed onderzoek naar vliegen en diabetes.
De suiker in het bloed van piloot Richard Helsdingen wordt via de app bijgehouden. Ⓒ MICHEL VAN BERGEN
„Praktijkresultaten en onderzoek toont aan dat het bewezen veilig is om in Nederland piloten met diabetes onder voorwaarden te laten werken. Met de beschikbare, nieuwere, behandel- en monitoringsmethoden, zoals continue glucosemonitoring met automatische signaleringsfuncties, worden bovendien eventueel minimale afwijkingen vroegtijdig opgemerkt en makkelijk gecorrigeerd.” Dit wijzen internationale studies ook al uit, aldus Eekhoff.
Apps
Helsdingen’s suikerwaarden worden tegenwoordig real-time via apps vastgelegd. Piloten krijgen normaliter eens per jaar een strenge medische controle. „Ik heb een sensor op mijn arm, die in verbinding staat met mijn horloge. Dat geeft een alarm als de waarde niet goed is.”
Acht keer per jaar krijgt hij een medische controle, die door een onafhankelijke commissie van toezicht wordt getoetst. Daarnaast moet hij een voor en tijdens het vliegen een logboek bijhouden van zijn suikerwaarde.
Vindt Helsdingen dit niet benauwend? Niet iedereen is ervoor in de wieg gelegd, zegt de TUI-piloot, want het vereist veel discipline. „Ik moet goed gedrag en een goede levensstijl laten zien, ook op mijn vrije dagen. Dat wordt allemaal meegenomen in de beoordeling. Dan moet het ook goed zijn, maar daardoor ben ik één van de meest gecontroleerde piloten”, grapt hij.
De VNV is opnieuw naar instanties in gesprek, aldus een woordvoerder. „De inzichten zijn veranderd. We hebben nu al vliegers die aan de kant staan, en die groep groeit. Dit is kapitaalvernietiging voor de werkgever en maatschappij, los van de impact op het privéleven.”